- φιλύρα
- I
Ημιορεινός οικισμός (υψόμ. 180 μ.) του νομού Τρικάλων. Είναι έδρα του ομώνυμου δήμου (10 τ. χλμ.).IIΌνομα μυθολογικού προσώπου, κόρη του Ωκεανού. Από τον Κρόνο, που της παρουσιάστηκε με μορφή ίππου, γέννησε τον Κένταυρο Χείρωνα, που ήταν σοφός και επονομαζόταν Φιλυρίδης ή Κρονίδης. Έζησε στη σπηλιά του γιου της και ανέθρεψε τον Αχιλλέα και τον Ιάσονα. Σύμφωνα με τον Απολλώνιο τον Ρόδιο, επειδή ντρεπόταν για τη γέννηση του Χείρωνα, παρακάλεσε το Δία να τη μεταμορφώσει σε δέντρο (φιλύρα). Φ. λεγόταν και η σύζυγος του Ναυπλίου, μητέρα του Παλαμήδη.* * *η, ΝΑ, και ιων. τ. φιλύρη Ακοινή και λόγια ονομασία τών αυτοφυών στην Ελλάδα και, κατ' επέκταση, όλων τών ειδών δένδρων τού γένους τιλία, τα οποία είναι γνωστά με την κοινή ονομασία φλαμουριά και από τα άνθη τών οποίων παρασκευάζεται το γνωστό αφέψημα τίλιοαρχ.το κάτω από τον φλοιό τών δένδρων αυτών στρώμα, που χρησίμευε ως χαρτί για γραφή.[ΕΤΥΜΟΛ. Αβέβαιης ετυμολ.. Κατά μία άποψη, η λ. φιλύρα είναι σύνθ., με α' συνθετικό τη λ. φίλος και β' συνθετικό τον τ. ὕρον*σμῆνος, που παραδίδει ο Ησύχ., και το δένδρο αυτό ονομάστηκε έτσι λόγω τού ότι τα άνθη του προσελκύουν τις μέλισσες (για τη σημασιολογική σχέση τών τ. πρβλ. τα ακόλουθα ζεύγη: λατ. apium «σέλινο»: apis «μέλισσα», γερμ. Bienen-baum, ονομασία δένδρου: Biene «μέλισσα»)].
Dictionary of Greek. 2013.